Malaysia Baru: Antara
Jaminan Perlembagaan dan Kemahuan Politik
Ahmad Hidayat Buang
Dalam ilmu politik apa yang sahih
atau tertulis di segi undang-undang atau perlembagaan tidak semestinya memberi
jaminan kepada sesuatu perkara jika penguasa politik yang sebenarnya tidak
berminat kepada peruntukan undang-undang itu. Jika kita membaca sejarah
terutama sejarah Islam pada masa tahap akhir pemerintahan kerajaan Abbasiah,
kita akan mendapati pemerintahan
kerajaan bukan di bawah kekuasaan Khalifah, tetapi di bawah menteri atau
gabenor atau malah panglima perang kerajaan seperti Bani Seljuk, Bani Buwaih
dan sebagainya. Sunggupun mereka menguasai setiap segi pemerintahan negara,
mereka tetap mengekalkan Khalifah sebagai ketua kerajaan. Tujuan berbuat
demikian ialah untuk mendapat legitimasi terhadap kedudukan mereka dalam negara.
Oleh yang demikian, kerajaan Moghul di India dan juga kerajaan Islam yang lain memberi
bai’ah atau ikrar sumpah setia kepada Khalifah Abbasiah di Baghdad secara
simbolik kerana mereka mahu legitimasi keberadaan mereka dalam pemerintahan
negara. Maka begitu juga, penguasa politik zaman sekarang sungguhpun mereka
mengakui beberapa peruntukan undang-undang, namun dari segi praktiknya tidak
melaksanakannya kerana untuk mengesahkan penerimaan mereka sebagai penguasa
politik dalam negara. Ini adalah situasi legal-politico yang disebut sebagai dejure
dan defacto.
Penguasa politik faham bahawa
mereka sukar untuk mendapatkan sokongan dan dokongan popular sekiranya mereka
mengabaikan aspek-aspek legitimasi perundangan ini, sekurang-kurangnya daripada
kalangan konservatif atau traditionalis. Oleh yang demikian dalam sejarah
Islam, penguasa-penguasa politik mengiktiraf kedudukan Syariah sebagai sumber
dan rujukan utama undang-undang, namun pada saat yang sama mereka
mengabaikannya dan menggunakan sumber-sumber lain dalam amalan pentadbiran
keadilan dalam negara. Dalam hubungan ini mereka bersifat pragmatik dan
pratikal serta bertindak atas kepentingan politik mereka. Dalam konteks politik
modern, sungguhpun kita dapati banyak negara Islam yang menyatakan Syariah
adalah sumber utama negara, namun negara-negara berkenaan mempunyai indeks yang tinggi dalam pelanggaran
hak asasi manusia dan pematuhan proses atau kedaulatan undang-undang (rule
of law). Ini sudah tentulah bertentangan dengan prinsip Syariah yang
mendokong hak asasi manusia. Contoh seterusnya sungguhpun Perlembagaan sesebuah
negara berkenaan melarang diskriminasi kepada perbezaan kaum dan agama, namun
kita melihat perkara ini diabaikan atau diamalkan melalui silent policy
pemerintahan. Lazimnya satu alasan politik atau keselamatan digunakan bagi
menghalalkan tindakan berkenaan. Dalam konteks negara barat atau Eropah, alasan
keganasan atau pelampau agama digunakan bagi menghalalkan tindakan-tindakan
berkenaan yang jelas bertentangan bukan sahaja dengan prinsip asas Perlembagaan
mereka, bahkan juga piagam dan resolusi antarabangsa. Contoh yang paling ketara
ialah pencabulan hak asasi rakyat Palestin oleh regim Israel.
Dalam konteks politik negara Malaysia, mantra
yang kini bergema ialah menghapus penyelewengan dana awam dan rasuah melalui
kes ikonik 1MDB. Sungguhpun gerakan pencegahan rasuah sudah bermula sejak dari
dulu lagi, namun kini ia menjadi satu azimat yang bermukjizat kepada kerajaan
baru bagi menggerakkan apa-apa agenda yang dikehendaki, sungguhpun kekadang
ianya bertentangan dengan peruntukan undang-undang dan Perlembagaan. Sebagai
contoh penggunaan Bahasa selain daripada Bahasa Melayu dalam siaran-siaran umum
kerajaan hanya dianggap kesalahan kecil jika berbanding dengan usaha kerajaan
mencegah “penyelewengan dana awam dan rasuah” yang didakwa berleluasa pada masa
dahulu. Begitu juga pelantikan penjawat-penjawat awam yang sensitif dari segi
bangsa dan keturunan diperkecilkan dengan azimat integriti dan amanah yang
didakwa tidak ada pada masa pemerintahan lalu. Sokongan kepada sebarang usaha untuk
mengembalikan kepada sebuah pemerintahan yang berintegriti dan beramanah serta
pro rakyat tidak boleh dipersoalkan oleh mana-mana pihak kerana itulah yang sewajarnya, namun pengunaan azimat-azimat politik seperti di atas untuk menolak atau menjawab
kritikan adalah tidak sihat bagi amalan demokrasi sesebuah negara. Manakala persoalan
apakah pihak pemerintah baru Malaysia akan terus menjunjung asas-asas utama
Perlembagaan Malaysia yang mempunyai jaminan-jaminan perlindungan yang bersifat
tindakan positif kepada kedudukan agama Islam dan orang-orang Melayu hanya masa
akan memberitahu kita. Ini adalah kerana kenyataan-kenyataan dan pengakuan yang
diberikan perlu diterjemahkan secara praktik. Setakat ini semua perkara ini
berada pada status quo dan tidak pasti berapa lama ia akan kekal disitu
melihat kepada pelbagai tuntutan dan cadangan perubahan yang telah dikemukakan.
Dalam hubungan ini, tindakan adalah lebih penting daripada dakwaan atau janji.
Oleh yang demikian, Iceland pada satu ketika dulu diisytihar lebih Islamik
daripada negara-negara Islam bukan kerana kenyataan yang dibuatnya namun
melalui tindakan-tindakan yang dilakukan. Nasihat saya hentikanlah mantra-mantra
azimat politik dan tumpu serta fokus kepada tindakan sesuai dengan peruntukan Perlembagaan
dan undang-undang.
